communicatie, ICT, media, blog en publicatie

ICT ServiceCategory Archives

Artificial Intelligence en het ‘Palestina sprookje’

Een Unix architect uit Polen belde mij gisteren in paniek op. Collega’s hadden een kunstmatige intelligentie gevraagd om een AIX-design te maken en er was een perfect plaatje met beschrijving uitgerold. De architect voelde zich overbodig.

Het Palestina sprookje

Sinds enige tijd bestaat er een gratis online systeem met kunstmatige intelligentie (Artificial Intelligence, AI) waar iedereen gebruik van kan maken. In de NRC van 20 januari spreken leraren zich kritisch over deze nieuwe ontwikkeling uit. Soms leveren derde klassers HAVO een werkstuk in, dat ze zelf niet eens kunnen begrijpen, omdat er teveel moeilijke woorden in staan. Er zijn echter ook leraren die hun leerlingen onderwijzen in het omgaan met deze nieuwe technologie.

Wie “ChatGPT” googled, kan meteen aan de slag. Je typt bijvoorbeeld in: “Schrijf een bericht van 500 woorden over het ontstaan van het Palestina Komitee Nederland” en na enkele minuten staat er een compleet artikel voor jouw neus op het beeldscherm. Ik weet toevallig veel van dit onderwerp, omdat ik er een boek over heb geschreven. Ik zal over dit thema dus kunnen beoordelen of de kunstmatige intelligentie er een beetje verstand van heeft.

Het resultaat van mijn zoekopdracht in ChatGPT is schrikbarend. Tijdens het doorlezen van het antwoord over het Palestina Komitee verschijnt voortdurend mijn vriend Michael Jacobs voor mijn geestesoog. “Palestina bestaat niet” en “Palestina is een sprookje”, roept hij. Dit is het resultaat en oordeel zelf:

Het Palestina Komitee Nederland (PK) is in 1968 opgericht als reactie op de bezetting van Palestina door Israël. Het komitee was een coalitie van verschillende politieke groepen, waaronder communisten, socialisten en pacifisten, die zich verenigden in hun strijd voor de rechten van de Palestijnse volkeren.
In de jaren 60 was de situatie in Palestina steeds verder verslechterd, met steeds meer Israëlische bezetting en onteigening van Palestijns land. Dit leidde tot verontwaardiging onder veel Nederlanders, en in 1968 kwamen diverse politieke groepen samen om actie te ondernemen voor de Palestijnse zaak.
Het PK was vanaf het begin actief in de politiek, met demonstraties en campagnes tegen de Israëlische bezetting en de Nederlandse steun daaraan. Het komitee werkte ook samen met andere Palestina-solidariteitsgroepen in Europa en wereldwijd.
In de jaren 70 en 80 bleef het PK actief in de politiek, met demonstraties, campagnes en internationale solidariteitsacties. Het komitee was ook betrokken bij de opvang van Palestijnse vluchtelingen in Nederland.
Na de eeuwwisseling bleef het PK actief in de strijd voor Palestijnse rechten, met campagnes tegen de Israëlische bezetting en de bouw van nederzettingen, en steun aan Palestijnse organisaties. Het komitee blijft ook actief in de huidige situatie, met campagnes voor de rechten van Palestijnse politieke gevangenen en de boycot van Israëlische goederen.
Het PK is een van de oudste en meest invloedrijke Palestina-solidariteitsgroepen in Nederland, en blijft actief in de strijd voor Palestijnse rechten en een einde aan de Israëlische bezetting.
Regenerate response
Artificial Intelligence over “Palestina”

Vooral het begin van het artikel is foutief. “…als reactie op de bezetting van Palestina” -is natuurlijk niet de werkelijke reden van de oprichting van het Komitee, want dan was het Palestina Komitee al veel eerder opgericht, namelijk in 1948, bij het ontstaan van de staat Israël. Mogelijk is deze zin “reactie op de bezetting van Palestina” overgenomen van de website Driegonaal.nl waar deze zin in staat: “de PLO ontstond als reactie op de bezetting van Palestina”. Dat klopt al een beetje meer, ook al kan je je ook bij deze zin afvragen waarom het dan nog tot 1964 heeft geduurd, voordat de PLO werd opgericht.

Artificial Intelligence

Een andere fout in het kunstmatige artikel is: “In de jaren 60 was de situatie in Palestina steeds verder verslechterd“. De werkelijke reden voor activisten om zich met de situatie te bemoeien was, dat Israël tijdens de zesdaagse oorlog in 1967 gewonnen had en gebied had veroverd. Een Joodse staat wint een oorlog en dat kan natuurlijk niet. Dat is imperialisme, volgens de activisten.

Een nadeel van een openbaar systeem met ‘artificial intelligence’ is, dat het systeem alleen openbare bronnen kan raadplegen. Op het internet staat natuurlijk heel veel gepolariseerde inhoud. Bovendien kan een computersysteem geen onderscheid tussen bronnen maken. Ook het onderscheid tussen “goed” en “fout” is moeilijk te maken, voor een computer.

Negen jaar geleden was ik op bezoek bij IBM in het Franse Montpellier. Er werd een Watson-systeem getoond dat alle artikelen over kanker, wereldwijd gepubliceerd, had opgegeten. Niet al die artikelen zijn vrij beschikbaar. De computer heeft een betaald abonnement op de medische tijdschriften en bibliotheken nodig. Een dokter hoefde alleen de bloedresultaten en een paar röntgen-foto’s op te sturen en er kwam een diagnose en een behandelplan uit het systeem gerold.

AI systeem in Montpellier

De doktoren waren zeer sceptisch over het kunstmatige kanker-diagnose-systeem. “Er moet toch altijd nog een menselijke dokter aan te pas komen. ” Natuurlijk zeiden de IBM-vakmensen, maar er worden per dag tien artikelen en onderzoeken over de behandeling van kanker gepubliceerd. Een dokter kan die informatie nooit allemaal in zich opnemen. Daar heeft hij/zij geen tijd voor. Het Watson-systeem heeft al die artikelen wel gelezen.

Een nadeel van de Open Artificial Intelligence is, dat er geen bronnen bij worden geleverd. Een student kan de tekst daardoor niet gebruiken. Toch kan het systeem je helpen bij het bestuderen van thema’s waar je helemaal niets vanaf weet. Het is mogelijk hele computerprogramma’s te laten schrijven, waar je anders weken aan zou moeten besteden. Wie echter veel van een thema af weet, zal toch steeds zeggen: “Mooi geschreven, maar er zitten wat foutjes in”

Digitale Opsporingsmethoden

Lasius fuliginosus

Waar is de tijd gebleven, toen rechercheurs van de politie nog de mierenlijkjes van het type Lasius fuliginosus van een laars van de verdachte moesten schrapen en door middel van het raadplegen van een mierendeskundige aan konden tonen, dat de verdachte in het bos was geweest, waar het lijk was gevonden. Voorbij, voorbij die tijd. Tegenwoordig moeten de opsporingsambtenaren een ICT-cursus volgen , om nog bij de tijd te blijven. Vier voorbeelden.

1) Dode vrouw in Zeeland
Niemand weet wie de doodgeschoten vrouw is, die in de zomer van 2019 in een groenstrook in het dorp Westdorpe (Zeeuws-Vlaanderen) wordt gevonden. Tot in Roemenië worden foto’s verspreid, maar goede raad is duur. Pas twee jaar later wordt de moord opgelost. De echtgenoot van de vrouw sterft en dan blijkt, dat ze nooit als vermist is opgegeven. DNA-analyse toont aan dat deze vrouw uit Duinkerken (Frankrijk) dezelfde is als de vermoorde vrouw in Westdorpe.

Nog opmerkelijker dan het DNA onderzoek is, dat de politie nog kentekens en telefoonnummers van mensen die twee jaar eerder de grens zijn overgestoken, kan achterhalen. Niet alleen de loggegevens van mobiele telefoons worden zo lang bewaard, ook de kentekens kunnen automatisch met camera’s uitgelezen worden en zo lang bewaard.

De boven ons gestelde autoriteiten weten dus waar je twee jaar geleden was. In dit geval worden deze technieken constructief gebruikt en kunnen de rechercheurs aantonen, dat de echtgenoot van de vermoorde vrouw op de plaats delict is geweest.

2) De Tramschutter

“haatdemocraat” Gökmen Tanis

Gökmen Tanis pleegde op 18 maart 2019 op het 24 Oktoberplein te Utrecht, één van de ernstigste terroristische aanslagen tot nog toe in Nederland uitgevoerd. Hij schoot op die dag in een tram drie mensen dood en verwonde er zeven. De aanslag vond plaats om 10:45 en Gökmen werd al om even over zessen in Utrecht opgepakt. Hoe heeft de opsporing zo snel kunnen gaan?

Gökmen was naar het huis van een vriend aan het Oudenoord te Utrecht gevlucht. Hij logde om 18:00 uur in voor internetbankieren bij zijn bank, op een mobiele telefoon die hij van een vriend had geleend. Onmiddellijk daarna wist de politie waar hij was. Een opmerkelijk opsporingsresultaat, dat alleen door geautomatiseerde digitale opsporing mogelijk is.

Technisch gezien, kan deze actie alleen met een zogenaamde “notifier” zijn uitgevoerd. De politie was op de hoogte van de naam van Gökmen en heeft alle banken verzocht de “notifier” bij zijn naam aan te zetten. Dat zijn reeds bestaande automatismen, die een signaal geven zodra de betreffende persoon inlogt. Direct na het inloggen heeft de opsporingsbeambte het eenduidige IP-adres van het apparaat waar ingelogd is. Daarna moet de telekom-provider bekend maken van wie het apparaat is. In dit geval een mobiele telefoon. Daarna moet de telefoon gelokaliseerd worden. We bedenken ook, dat het intussen al avond geworden was. De systeembeheerders zaten al aan het diner.

Normaal gesproken zou zo’n heel proces van IP-adres naar locatie, dagen zo niet weken lang duren. In dit geval was het resultaat al na enkele minuten bekend. Het kan niet anders dan dat dit tijdens een terreur-alarm geoefend is. Bovendien zijn alle systemen, van banken, telekomproviders en internetbedrijven blijkbaar gekoppeld. Ook hier merken we weer op, dat het doel in dit geval de middelen heiligt, maar we hopen dat dit soort technologie niet in handen van een dictatuur valt.

3) Derk van Wiersum

MAC adres

De aanslag op advocaat Derk van Wiersum op 18 september 2019, werd zorgvuldig voorbereid, maar heel slordig uitgevoerd. De politie beschikte al kort na de moord over videobeelden van auto’s die de weken ervoor in de buurt van het huis van van Wiersum waren geweest. De moordenaars maakten de eerste fout door de bestelauto, waarmee ze gevlucht waren, niet meteen in de fik te steken. Bovendien bleef één van de moordenaars in de auto rijden. De bestelbus beschikte over een Bluetooth communicatiesysteem met een eenduidig MAC-adres. Bij één van de verkeerslichten van Almere werd dit MAC-adres opgevangen, waardoor de politie wist, dat de auto in Almere moest zijn. In en aan de auto werden DNA sporen gevonden van Derk van Wiersum gevonden.

Opmerkelijk detail van deze opsporing is, dat er blijkbaar detectieapparaten aan verkeerslichten hangen. Normaal gesproken worden deze apparaten gebruikt om files te registreren. Nu kan de politie er ook over beschikken. Goed dat de daders zo snel werden opgespoord. We moeten echter wel bedenken dat de detectieapparaten nooit meer weg gaan. In de toekomst weten de machtigen der aarde precies waar je bent en met welke auto.

Plaats delict in de Lange Leidse dwarsstraat

4) Peter R de Vries

Na de moord op Peter R. de Vries op 6 juli 2021 beschikte de politie al meteen over videobeelden en een deel van het kenteken van de vluchtauto. Hoe is het mogelijk, dat de auto met vermoedelijke daders en het moordwapen al een uur later staande werd gehouden?

De politie noemt een medewerker die “pas was begonnen te werken” als degene die door een zogenaamd “SQL-statement” de identiteit van de auto wist te achterhalen. Camera’s op de snelweg konden daarna al snel zien waar de auto reed en de rest is geschiedenis. Die opéénvolging en combinatie van bestaande technieken is een enorme vooruitgang in de opsporingsmethodes. Ik geloof eerlijk gezegd het toeval van een nieuwe collega die de techniek van SQL-statements heeft geleerd niet. Volgens mij bestaan er al geautomatiseerde systemen, waar de politieagent bijvoorbeeld alleen een deel van een kenteken en de kleur van de auto hoeft in te tikken en de mogelijke combinaties rollen er al meteen uit.

BTW teruggave


De automatische kentekenregistratie werd aanvankelijk alleen door de belastingdienst gebruikt op autowegen om te controleren of bedrijfsauto’s ook privé werden gebruikt. Nu is dit kentekenregistratiesysteem blijkbaar al in de criminele opsporing ingebed. Ook bij de opsporing van de moordenaars van Peter R. de Vries zijn de technieken al bekend, maar is de snelheid van opsporing alleen door automatisering en koppeling van de systemen mogelijk.

De nieuwere technieken van automatische gezichtsherkenning en “Artificial Intelligence” maken een doorstroom van persoonsinformatie, zonder tussenkomst van menselijk ingrijpen mogelijk. Ook als je geen auto gebruikt en je mobieltje weggooit, kan je door over een druk bevolkt plein te lopen, door camera’s opgepikt worden en daarna jouw naam aan de bevoegde autoriteiten doorgegeven worden. Ik vraag mij echter alleen af, waarom de overheid niet alle processen zo kundig en vakbekwaam automatiseert. Ik zit nu al een maand op mijn BTW-teruggave te wachten. Kan daar ook even een stagiair met SQL diploma op gezet worden?

Toyota Prius wordt Twitterhut

Binnenkort blijf ik er in wonen. Als ik nu al kan twitteren en mijn Google-zoek-opdrachten van mijn huis naar de Prius kan sturen. Whats Next? Facebooken in de Prius? Bloggen in de Prius? Foto's gemaakt  met de achteruitkijkcamera naar mijn blog sturen? Het wordt binnenkort allemaal mogelijk dankzij de meegeleverde Toyota Touch&Go-software en de via bluetooth aangesloten iPhone.

De Toyota dealer in Eindhoven heeft nog nooit zo’n kort verkoopsgesprek meegemaakt. Op een zaterdag in november besluit ik dat het tijd is voor een nieuwe Toyota Prius. Dus ik rij naar Eindhoven -Noord waar een straat is met alleen maar autobedrijven. In de Toyota-show-room staan een paar mannen te praten en te filosoferen over hoe de nieuwe Prius Plus ons klimaat gaat redden of woorden van gelijke strekking.

Dus ik zeg tegen die vogel: “Ik wil graag een Toyota Prius kopen”. Dan gaan allerlei mechanismes in werking. Je krijgt koffie. Je mag een proefrit maken. Dat hoef ik allemaal niet. Die verkopers zijn gewend een klant met allerlei praatjes en argumenten aan de haak te slaan en het is niet gebruikelijk dat een klant meteen al weet wat hij wil en het inkooplijstje al klaar heeft: Toyota Prius, metallic grijs, Business Pakket, imperial en een kleine trekhaak met fietsendrager. Je houdt van de natuur of je houdt niet van de natuur. Binnen tien minuten stond ik alweer buiten.
De verkoper vertrouwde het niet helemaal, want hij heeft nog wel twee keer opgebeld om te vragen of de leasemaatschappij wel ingelicht moest worden en of ik in het keuzemenu van de leasemaatschappij wel de juiste verkoper had opgegeven. Anders krijgt die man geen bonus. Februari 2013 was de oplevertermijn.

Op 1 maart loop ik bij de Toyota-Eindhoven-dealer binnen. Ik heb niet veel tijd. Geef mij even de sleutels. Ja toch? Nou dat was alweer helemaal niet de bedoeling, want ik kreeg eerst nog een fles wijn en de auto bleek helemaal ingepakt te zijn. Ik moest en zou hem zelf onthullen. Het standbeeld ter ere van de techniek en milieuvriendelijkheid. Zie ook de foto hierboven. De verkoper ging naast me in de auto zitten. De fles wijn tussen ons in en het werd gewoon gezellig in die auto. Wat zit er allemaal in die navigator? Hoe kan je de navigator met het internet verbinden? Mijn iPhone wordt aangesloten en er wordt een connectie gemaakt. Opeens was ik enorm enthousiast. Kan je ook apps op de Prius laden? Ik wil er alles van weten. Blijkt de Prius niet alleen een opslagcapaciteit voor schone energie te zijn, maar ook nog een enorme grote harde schijf en een portaal voor sociale media. Een klein datacentertje eigenlijk.

Voordat het werkt moet je wel even een usb-stick aansluiten. Die zit bij mij in het kastje tussen de twee stoelen. Dan kopieer je de code van het navigatieapparaat naar de usb-stick.

Thuis aangekomen meld ik mij meteen aan bij het Toyota Touch&Go Portal om toegang te krijgen tot alle extra internet mogelijkheden die de Toyota Prius biedt. Ik kopieer de code van de usb-stick naar de Toyota site. Ik voeg Google toe aan de zoekdiensten en voortaan kan ik op mijn smartphone of tablet of laptop een google-locatie zoeken en naar mijn auto sturen. Je moet alleen nog zelf sturen. Dat dan weer wel.

Daarna een twitter-app gekocht en  ook gedownload en op mijn stick gezet. Nu kan ik twitteren op mijn Prius navigatiesysteem. Geweldig. En dit is nog maar het begin. Nu gaan natuurlijk veel programmeurs ook apps voor de Prius bouwen en die komen allemaal op die mooie energiezuinige autos. Sociale Media in de auto. Je hoeft helemaal niet meer naar huis terug, want de communicatie vindt in de auto plaats.

Ik stel me voor dat de autos van de toekomst helemaal zelfstandig in het internet gaan en de noodzakelijke informatie naar elkaar en naar de garage twitteren. Lampje kapot? De Toyota Prius meldt het alvast per Facebook naar de garage die automatisch een event aanmaakt om het te laten vervangen.

Rij je straks in de file naast een mooie blondine in een gele BMW? De auto van de toekomst probeert voor jou via de Lexa-app een date naar de auto van de aanbedene te sturen. Zij kijkt op haar navigator en zoekt de leukste aanbiedingen uit. Kanje meteen in je auto blijven zitten en erheen rijden.

Een camera op de dashboard en een camera op de achterklep, dan kan het fotobloggen beginnen. De auto zorgt ervoor dat alle data op de eigen harde schijf wordt opgeslagen. Jouw laptop wordt ’s avonds tijdens het naar huis rijden ook even gesynchroniseerd. Net zo makkelijk.

Ik kijk er al naar uit!