januari 2022Monthly Archives

Deel 4 van: De sprookjes van Dries van Agt

In de documentaire “Alsof ik Palestina heb gestolen” van Frans Bromet, vertelt oud-premier Dries van Agt een “verhaaltje” over een meisje, dat vergiftigde melk drinkt en in het ziekenhuis beland. We hebben nog geen gedocumenteerde informatie over het gif-incident in 2015 kunnen vinden. Op Twitter worden, naar aanleiding van mijn berichtgeving, tientallen gevallen van vergiftiging doorgegeven. Is allemaal waar en die had ik ook al gezien. B’Tselem heeft met name in 2005 enkele goed gedocumenteerde gevallen van vergiftiging van schapen gemeld. De naam van het dorp en de boer, datum en tijdstip op de dag worden keurig netjes vermeld. Bij het sprookje van van Agt wordt geen enkele informatie vermeld en dat is verdacht. Bovendien verandert het verhaal in de loop der jaren. Mijn onderzoeksvraag breidt zich nu een beetje uit en ik vraag mij af: Is het vaker gebeurd dat Israëli’s van het gebruik van gif worden beschuldigd?

Massahysterie door angst voor vergiftiging
Op 3 april 1983 meldt het NRC dat er op de Westelijke Jordaanoever 300 Palestijnse meisjes met vergiftigingsverschijnselen in ziekenhuizen in Tulkarem, Nablus, Bethlehem en Hebron zijn opgenomen. Als de Verenigde Naties, na een besloten zitting van de Veiligheidsraad, besluit om een onderzoek in te stellen, is het aantal vergiftigingen opgelopen tot meer dan duizend. In Hebron worden twee Arabieren gearresteerd, die de bevolking hebben gewaarschuwd voor vergiftigd drinkwater. Onafhankelijk onderzoek wijst uit, dat er geen enkel bewijs voor vergiftiging met organische stoffen is. Het NRC besluit het artikel met de stelling, dat “De “vergiftigingsepidemie” de anti-Israelische emoties in bezet gebied tot een kookpunt heeft gebracht.”

De Telegraaf schrijft op 28 maart 1983, dat de eerste verschijnselen zich op een school in Jenin voordeden. Arabische meisjes klaagden over flauwvallen, hevige buikpijn, tranende ogen, hoofdpijn, duizelingen en ijskoude voetzolen en handpalmen. De klachten worden in eerste instantie niet serieus genomen. “Gevreesd wordt dat één en ander te maken heeft met de „dag van de aarde”, een der nationale Arabische protestdagen, die aanstaande woensdag gememoreerd wordt en verder de strijd om de macht op de Westelijke Jordaanoever tussen ondermeer de PLO, de dorpsliga’s en andere meer of minder extremistische elementen.”

Het ‘gifgas’ van Suha Aarafat
In 1999 uit Suha, de vrouw van Yasser Arafat, een opzienbarende beschuldiging, als ze beweert dat Israël voor het toenemend aantal gevallen van kanker onder Palestijnse vrouwen en kinderen verantwoordelijk is. De echtgenote van de Palestijnse leider zei in Ramallah dat de Israelische bezettingstroepen de afgelopen jaren stelselmatig gifgassen hebben gebruikt als gevolg waarvan het aantal Palestijnen dat kanker heeft gekregen aanzienlijk is toegenomen. Ook stelde Suha Arafat Israel verantwoordelijk voor de verontreiniging van tachtig procent van het Palestijnse water. De Palestijnse minister van Gezondheidszaken, Riad Za’anoen, borduurde even later op het door Suha Arafat aangekaarte thema verder en zei dat het gebruik van giftige gassen door de Israëli’s tot veel miskramen heeft geleid. (NRC, 12 November 1999)

Voorzitter Ahmed Qurei van het Palestijnse parlement, relativeerde de betekenis van Suha’s opmerkingen door te zeggen dat zij, ondanks haar huwelijk met Yasser Arafat, geen deel uitmaakt van het Palestijnse zelfbestuur. De Palestijnse minister Ziad Abu Ziad zei dat Israel niet met opzet ziekten onder de Palestijnen heeft willen veroorzaken.

De polonium-mythe na de dood van Yasser Arafat
Na de dood van de Palestijnse leider Yasser Arafat in 2004, geloofden veel Arabische inwoners van de Westelijke Jordaanoever, dat hij vergiftigd zou zijn. Eind november 2012 wordt het lichaam van Yasser Arafat in Ramallah opgegraven om een mogelijke vergiftiging met polonium te onderzoeken. Een team van deskundigen uit Zwitserland, Frankrijk en Rusland neemt monsters van het lichaam. Hoewel de radioactieve stof polonium niet eenduidig werd aangetoond, gaan de geruchten over het vermoorden van de Palestijnse leider door Israël nog verder.

Het gifsprookje van Mahmoud Abbas
In juni 2016, slechts een jaar na het vermeende gif-incident van Dries van Agt beweert de Palestijnse president Maghmoud Abbas, in een toespraak in het Europese Parlement: “Slechts een week geleden kondigde een aantal rabbijnen in Israël aan, in een heel duidelijke aankondiging, dat zij van hun regering eisen om het water van de Palestijnen te vergiftigen om hen te doden. Is dat geen duidelijke ophitsing tot massamoord op het Palestijnse volk?” (1) Enkele dagen later komt de Palestijnse president enigszins op zijn bewering terug door te stellen, dat hij niet de bedoeling heeft gehad het Joodse volk te kwetsen.

Conclusie
Complottheorieën over gif komen in de Palestijnse samenleving veel voor. Daarom is het van belang dat elk incident nauwkeurig gedocumenteerd wordt. Ik ben deze serie dan ook begonnen met een open brief aan de bestuursleden van The Rights Forum, waarin ik om documentatie vraag. Alleen Jaap Hamburger heeft intussen gereageerd en geeft aan dat deze documentatie niet aanwezig is.

De mensenrechtenorganisaties B’Tselem en Yesh Din doen dat wel. Naam, plaats, aangifte, soort gif en de gevolgen worden door hen vastgelegd, zodat er geen verkeerde berichten en sprookjes de wereld in geholpen worden.

Vorige afleveringen van De Sprookjes van van Agt:
Deel 1: Open brief aan The Rights Forum
Deel 2: Het antwoord van B’Tselem
Deel 3: Eén mythe, drie versies

Noten:
1) Persbericht van Likoed Nederland, 26 juni 2016. New York Times 23 juni 2016.

deel 3 van: De sprookjes van Dries van Agt

We zijn nog steeds op zoek naar de waarheid over een Arabisch meisje dat vergiftigde melk heeft gedronken en in het ziekenhuis in Bethlehem ligt. De ouders weten niet of het kind nog leeft. Voormalig premier Dries van Agt hoorde dit verhaal in 2015. In deel 1 schreef ik een open brief aan The Rights Forum met een verzoek om informatie. In deel twee gaf de woordvoerder van de mensenrechtenorganisatie B’Tselem te kennen, dat een gif-incident in 2005 nog het meest op dit verhaal lijkt, maar dat het verhaal over een vergiftigd meisje onbekend is.

Dries van Agt, de oprichter van The Rights Forum, heeft het verhaal over het vergiftigde meisje drie maal verteld. In dit deel van de “Sprookjes van Dries van Agt” onderzoek ik hoe de versies van dit verhaal van elkaar afwijken.

In 2015 maakt Dries van Agt zijn afscheidsreis en bezocht bij deze gelegenheid de Westelijke Jordaanoever. Na terugkomst verscheen op de website van The Rightsforum een fotoreportage van deze reis. In die reportage werd met geen woord gerept over het ernstige gif-incident. De fotoreportage is niet meer terug te vinden op de huidige website van The Rights Forum. Alleen op archive.org is nog een archief van de website te vinden.

The Rights Forum is een organisatie die “respect voor het internationaal recht” als uitgangspunt heeft. Juristen en politici hebben in de Raad van Advies van de stichting zitting genomen. Het ontbreken van een zorgvuldige documentatie over het gif-incident, waarvan het Arabische meisje slachtoffer zou zijn geworden, is al verbazingwekkend. Dat de website van The Rights Forum na de reis van Dries van Agt in 2015 ook nog eens met geen woord rept over het voorval, is uiterst merkwaardig.

The Rights Forum wekt daarmee de indruk, dat het helemaal niet om internationaal recht of over juridische verslaglegging gaat, maar dat propaganda tegen Israël het hoofddoel is. De eerste versie van het verhaal over het gif-incident in 2015 is dus een grote leegte, een hiaat in de verslaglegging. Als The Rights Forum nou eens een goed propaganda-verhaal tegen Israël had willen opschrijven, dan zou het zorgvuldige documenteren van het “meisje-wordt-ziek door-gif”-verhaal een prachtige gelegenheid zijn geweest. Dries van Agt wekt de indruk dat hij het verhaal in 2015 nog niet zo belangrijk vond.

Het Belang van Limburg (1 december 2018)

“Ik blijf maar roepen omdat niemand anders het doet”, dat is de kop boven het artikel met het interview met Dries van Agt over zijn betrokkenheid bij de Palestijnse strijd. Hij is tijdens dit interview 87 jaar oud. Het heeft even geduurd, maar drie jaar na het vermeende gif-incident spreekt Dries van Agt dan toch voluit over het vergiftigde Arabische meisje:

“Bij mijn laatste bezoek aan Palestina in 2015 brachten mijn Israëlische begeleiders mij tot bij een piepklein boerderijtje op een heuvelhelling waar een Palestijnse boer een grasveldje en een moestuintje had, wat schapen en enkele olijfbomen en vijgenstruiken. In dat boerderijtje woonden drie generaties: een bang en hulpeloos omaatje, haar zoon die zichtbaar woedend was, en een meisje van een jaar of drie. Enkele weken eerder waren er joodse kolonisten verschenen op de heuveltop die daar de Israëlische vlag geplant hadden. Dagen later wordt er midden in de nacht op de deur van het hutje gebonkt. De boer doet open en daar staan de kolonisten, die hem zeggen dat de hele heuvel nu van hen is dat en dat hij moet oplazeren. Elke nacht komen ze terug. En op een ochtend blijkt de hele heuvelhelling bestrooid te zijn met gif. De olijven, de vijgen, de moestuin, alles was kapot. En toen bleek ook dat dezelfde ochtend het andere kleinkind, ook een klein meisje, met spoed naar het ziekenhuis gebracht was omdat ze gedronken had van de melk van een schaap dat ook vergiftigd bleek. Toen ben ik zo boos geworden! En mijn Israëlische begeleiders vertelden mij dat dit voortdurend gebeurde.”

Dit verhaal verschilt in details van het verhaal dat Dries van Agt in de documentaire van Frans Bromet , “Alsof ik Palestina heb gestolen” vertelde. In deze versie van het verhaal is het meisje, dat hij op de boerderij ziet, drie jaar oud en de leeftijd van het vergiftigde meisje wordt niet genoemd. Het incident is enkele weken voor het bezoek van van Agt gebeurd. Intussen zouden de ouders genoeg gelegenheid hebben gehad om erachter te komen, hoe het met hun dochter gaat en of ze het gaat overleven. In het verhaal van 2018 worden nog twee andere spelers opgevoerd: een bang en hulpeloos omaatje en de boze vader. Ook in deze versie van het sprookje is een plaats- dan wel tijdsaanduiding weggelaten. Ook de naam van de familie en het meisje ontbreekt.

Fondsenwerving (2021)
Het verhaal van het vergiftigde Arabische meisje wordt steeds vreemder. Tijdens de première van de film “Alsof ik Palestina heb gestolen” gaf Frans Bromet toe, dat hij wel had geprobeerd de documentatie van het gif-incident te vinden, maar dat hij niets gevonden had. In het publiek ontstond onrust en enkele bezoekers twijfelden aan het verhaal. Een man van middelbare leeftijd, baarddragend en er goed uitziend, vertelde, dat hij bij The Rights Forum hoorde en destijds het verhaal ook gehoord had.

Ondanks de twijfel en toegegeven dat Dries van Agt en zijn begeleiders het gif-verhaal slechts uit de mond van anderen hebben gehoord, gebruikt The Rights Forum dit verhaal op 30 november 2021 in een fondsenwerving per email:

De slordigheid van The Rights Forum en Dries van Agt begint gewoon pijn aan je ogen te doen. Je zou toch op zijn minst mogen verwachten, dat een organisatie met zulke grote pretenties als “internationaal recht” en met juristen in het bestuur en de raad van advies, tenminste het verhaal aanpassen aan de documentaire, die op dat moment slechts een maand geleden was uitgezonden. Deze versie van het sprookje van Dries van Agt verschilt weer op enkele punten van het verhaal in de documentaire. In dit verhaal uit de fondsenwerving is de “aanval van kolonisten” enkele dagen eerder gebeurd. Het kleine meisje ligt dan dus al enkele dagen in het ziekenhuis. In de eerste versie weten de ouders niet wat de toestand van het meisje, op dat moment is en of het kind nog leeft. In deze laatste versie, van november 2021, leeft het kind nog wel, maar weten ze nog niet óf het kind gaat overleven. Plotseling is er sprake van een kleinkind, terwijl het in de eerdere versies nog om een dochter gaat. In deze versie weten de ouders of grootouders niet of de melk van een schaap of van een geit is. In 2018 is de melk nog van een schaap afkomstig.

Het maakt allemaal niks uit: de melk komt van een schaap of van een geit. Het meisje is vijf jaar oud, of drie. De aanval is gisteren gebeurd, of enkele weken geleden of enkele dagen geleden. Het meisje leeft nog of ze weten het niet of ze weten niet of het gaat overlijden. In dat opzicht lijkt dit sprookje in de verschillende versie nog het meest op Hans en Grietje of Sneeuwwitje. Over “kolonisten” mag je gewoon van alles vertellen, zonder op details te letten of te onderzoeken of het verhaal wel waar is.

In de perioden waarin dit verhaal speelt werkte The Rights Forum met twee mensenrechtorganisaties samen. B’Tselem heeft al bij monde van Dror Sadot laten weten, dat er bij deze organisatie geen gif-incident zoals beschreven bekend is. De andere organisatie Yesh Din, houdt een uitgebreide database met incidenten bij, die ik helemaal onderzocht heb. Ook daar is niet te vinden. Ik heb Yesh Din, via website, Twitter en Facebook, om een officieel statement gevraagd, maar geen antwoord gekregen.

Jaap Hamburger, bestuurslid bij The Rights Forum, doet per email aan mij een opvallende uitspraak. Hij stelt dat er geen documentatie van het gif-incident aanwezig is en als hij die documentatie had, hij die ook niet aan mij zou geven, “aangezien het er toch duidelijk de schijn van heeft dat je minder gedreven wordt door waarheidsliefde als wel door de behoefte twijfel te zaaien omtrent de betrouwbaarheid van hetgeen de heer Van Agt heeft verteld, zo niet omtrent zijn persoon.“

Mijn voorlopige conclusie: “..dat Dries van Agt een verhaal hoort en dat er vervolgens geen documentatie over het voorval beschikbaar is. The Rights Forum gebruikt het verhaal ondanks de twijfel, toch voor fondswerving.” Jaap Hamburger antwoordt daarop: “Volgens mij is het leven vol van verhalen die wij elkaar vertellen, die wij van anderen hebben gehoord, die het op hun beurt van anderen hebben gehoord enz. En daarbij hebben we niet de behoefte, noch zijn we steeds in staat om die verhalen bij de bron te checken. Niets bijzonders toch? Het enige criterium is dat we duidelijk maken dat wij het zelf ook van anderen hebben gehoord. Het Kerstverhaal lijkt mij een passend voorbeeld.”

Het is nog steeds mogelijk, dat de organisatie Yesh Din met een documentatie over dit voorval op de proppen komt. De suggestie, dat ik bij voorbaat het verhaal in twijfel wil trekken, werp ik verre van mij. Ik heb juist gezocht naar de documentatie over het voorval en niks gevonden. Daarna moet ik van een bestuurslid van The Rights Forum horen, dat er ook niet echt naar documentatie gezocht is. De drie versies van hetzelfde verhaal verschillen zodanig en zijn zo slordig verteld, dat we eerder over een sprookje dan over een juridisch steekhoudende zaak kunnen spreken.




Vorige afleveringen van De Sprookjes van van Agt:
Deel 1: Open brief aan The Rights Forum
Deel 2: Het antwoord van B’Tselem